GEZONDE VOEDING en AYURVEDA

 

Goede Voornemens

Het einde van het jaar: een periode met lekkere (en vaak wat minder gezonde) hapjes en oliebollen met Oudjaar. Wellicht heb je teruggeblikt op het voorgaande jaar en heb je een intentie gezet voor komend jaar. Misschien heb je goede voornemens of wensen? En waarom dan niet eentje in de richting van gezonder leven!

Hoe dan ook… graag inspireer ik je via deze Nieuwsbrief met informatie en kleine ideeën voor een gezond(er) leven, want Covid blijft voorlopig wel even onder ons en dus is het belangrijk om vitaal te zijn.

 

Noodzaak van vitaliteit

Het is nu meer dan ooit belangrijk om weerstand te hebben en vitaal te zijn. Vandaar een nieuwsbrief met informatie over Voeding en Vitaliteit, ontstaan met het idee om jou te inspireren en tegelijkertijd ideeën te geven voor een vitaal leven dat je zelf gewoon thuis kunt oppakken. Dit keer over voeding gezien vanuit de hoek ‘Ayurveda’.

De rol van voeding op de vitaliteit is heel groot, want het speelt een centrale rol in je energiehuishouding en dus je gezondheid. Wat gezonde voeding in het algemeen inhoudt weten veel mensen inmiddels wel, net zoals dat gezonde voeding energie oplevert en ongezonde voeding energie kost. Maar welke voeding levert nu energie op, en welke kost je energie? En is dat dan voor iedereen hetzelfde?

 

In deze nieuwsbrief lees je een manier om gezond(er) te leven, gezien vanuit de Ayurveda en hoe deze wijsheid voor jou kan zorgen voor een vitaler leven. Je krijgt informatie over wat Ayurveda is, hoe de Ayurveda kijkt naar voeding, de rol van de lever en welke kleine en makkelijke stapjes jij met deze kennis kunt zetten naar een gezonde lever en daarmee een gezond(er) leven.

 

Het verschil tussen een gezonde lever en een gezond leven is slechts 1 letter.
Toch scheelt het een heel alfabet aan ziekten…

 

 

AYURVEDA

Ayurveda is een Sanskriet woord en betekent letterlijk ‘wetenschap van het leven’.
De Ayurveda is eeuwenoud èn tijdloos modern.

Ayurvedische geneeskunde is een ware en volledige medische wetenschap en is als zodanig erkend door de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO). Deze geneeswijze richt zich op de subtiele energie van al het leven. Het lichaam is natuurlijk belangrijk, maar óók iemands gedachten, zijn emoties en leefwijze.

In de ayurvedische zienswijze zijn geneeskunst en voeding complementaire factoren en géén los van elkaar staande wetenschappen. En hoewel gedachtekracht zeer sterk is, is denken dat je fit blijft en van ziekte kunt herstellen zonder rekening te houden met de enorme invloed van voeding een onjuiste opvatting. De juiste voeding werkt namelijk krachtig in op je lichamelijke gezondheid, geestelijke helderheid en spirituele voortuitgang.

Een heel holistische benadering dus en vandaar dat ik jullie hierover toch graag informeer, zodat je voor jezelf een betere keuze kunt maken voor meer vitaliteit.

Want het is -zeker nu- heel belangrijk om gezond te zijn.

 

Vitaliteit volgens Ayurveda

Door rekening te houden met wat je lichaam nodig heeft, kan de vitaliteit worden hersteld. Omgekeerd betekent dit ook dat wanneer je niet goed voor je lichaam zorgt dit uiteindelijk zal leiden tot ziekte.

De Ayurvedische geneeskunde stelt:
Als je je strikt houdt aan de juiste voedingsregels,
kan een ziekte -zonder medicijn gebruik- verdwijnen.
Negeer je de voedingsregels en neem je verschillende medicijnen,
dan zal de ziekte niet verdwijnen.

Zo lees je dat binnen de Ayurveda voeding een bijzonder grote rol speelt en dit heeft o.a. te maken met de rol van de lever in jouw vitaliteit bij het verteren van de voedingstoffen die jij tot je neemt.

 

De Lever

Moe… wie is er niet eens moe?
Ontspanning, lichaamsbeweging en een goede nachtrust helpen om de accu weer op te laden. Maar soms blijft de vermoeidheid hangen, zonder medische oorzaak en ondanks alle goede leefstijl acties.

De lever speelt belangrijke een rol bij veel gezondheidsproblemen die samengaan met vermoeidheid. Denk aan gewrichtsklachten, hoofdpijn en migraine, diverse maag- en darmziekten, hormoonklachten, huidklachten en spierpijn. Maar hoewel de lever dagelijks honderden taken uitvoert zijn er slechts een handjevol bloed- en urineonderzoeken die inzicht geven of deze taken naar behoren worden uitgevoerd.

Lang voordat vermoeidheidsklachten worden herkent, geeft je lichaam al subtiele signalen. Dit komt omdat de lever invloed heeft op vele lichaamsprocessen zoals het reguleren van het cholesterolgehalte, de hormoonhuishouding, het opslaan van vitamines en het afvoeren van gifstoffen. Raakt de lever ontregelt, dan lijden al deze processen daaronder.

Want een gezonde lever zorgt dat lichaam en psyche uitdrukking kunnen geven als jou als uniek mens, vol met energie om te kunnen en willen ontplooien en ontwikkelen.

 

De lever en gifstoffen

Met voeding, door luchtvervuiling, cosmetica en andere chemische stoffen komen dagelijks veel gifstoffen ons lichaam binnen en die worden vervolgens onschadelijk gemaakt of in het weefsel opgenomen.

Wanneer de gifstoffen niet snel worden afgebroken en verwijderd, ontstaat een opeenhoping van giftige stoffen in de weefsels en de systemen die hier het meest onder lijden zijn: de energiehuishouding, het zenuwstelsel, hormoonstelsel, immuunsysteem en het maagdarmkanaal.

Deze systemen steken veel energie in het zich beschermen tegen die gifstoffen. Het beschermen en opslaan van gifstoffen leiden tot beschadigingen van de weefsels en vervolgens wordt alles in het werk gezet om dit weer te herstellen. Het mag duidelijk zijn, dat dit gepaard gaat met veel energie verlies en dus vermoeidheid. Het idee dat de laatste jaren steeds meer vorm krijgt is dat vermoeidheid en chronische ziekten ontstaan door deze vorm van vergiftiging.

De lever lijdt het meest onder alle binnengekomen gifstoffen, omdat dit orgaan dè vuilverwerkingsdienst is van het lichaam.

Er zijn twee soorten gifstoffen: inwendig gif en uitwendig gif. Inwendige gifstoffen kunnen bijvoorbeeld producten zijn die geproduceerd worden door parasieten en bacteriën in het darmstelsel. Uitwendige gifstoffen zijn onder andere afkomstig uit het milieu.

 

Je energie-accu: de rol van de Lever, Milt-Pancreas en Nieren

Naast het verwijderen van gifstoffen heeft de lever nog een heel belangrijke taak: het is het belangrijkste orgaan voor je energie.

Voedingsmiddelen worden vanuit de darmen naar de lever getransporteerd, waar de energie en gifstoffen er door de lever uit wordt gehaald en de energie uit de voeding vervolgens van daaruit getransporteerd te worden naar de cellen in het lichaam.

Volgens de traditionele Chinese geneeskunde is de lever voor het optimaal functioneren afhankelijk van twee andere energiesystemen: de verteringsenergie (milt-pancreas) en de reserve-energie (nieren): de accu’s van het lichaam.

Omdat deze twee energiebronnen zo belangrijk zijn voor het goed functioneren van je lever, wijdt ik toch even uit naar de functies van Milt-Pancreas en de Nieren. De Milt-Pancreas draagt bij aan de Verteringsenergie en de Nieren dragen bij met Reserve-energie.

 

Milt-Pancreas

De alvleesklier (pancreas) geeft spijsverteringsenzymen af die helpen bij de vertering van eiwitten, zetmeel en vetten tot resp. aminozuren, glucose en vetzuren. Ook het hormoon Insuline wordt hier geproduceerd (insuline speelt een rol bij regulatie van de glucosespiegel in het bloed).

Kort gezegd zorgt het energiesysteem Milt-Pancreas ervoor dat er wel of geen glucose (=energie) in het bloed aanwezig is.

 

Verteringsenergie

De verteringsenergie zorgt ervoor dat energie uit voedingsstoffen beschikbaar komen uit het dagelijks voedsel. De spijsverteringsorganen zoals maag, alvleesklier, gal en darmen zetten eten en drinken om in energie en voedende bestanddelen. De lever verspreidt deze energie en voedingsstoffen door het hele lichaam.

Wanneer er problemen zijn in de verteringsenergie en spijsverteringsorganen, dan ontstaan er automatisch problemen:

• De problemen die ontstaan bij de lever zijn:
  een slechte vertering veroorzaakt namelijk ook een minder goede opname van voedingsstoffen of het opruimen van gifstoffen, die zijn ontstaan door giftige bijproducten uit onverteerde voedingsresten in de darmen.
• De problemen die ontstaan bij het bindweefsel zijn:
  niet goed op geruimde gifstoffen worden hier ‘geparkeerd’ totdat de lever weer tijd heeft om ze op te ruimen (komt deze tijd er niet, of duurt dit te lang, blijft de ophoping of wordt groter wat leidt tot lichamelijk ongemak en pijn).

 

Verteringsenergie raakt verzwakt door o.a. de volgende oorzaken:

1. Teveel of verkeerd voedsel, drank, medicatie
2. Voedselinfecties en voedselvergiftigingen
3. Emotionele oorzaken
4. Overprikkeling zoals snelle veranderingen, overvloed aan informatie, mentale overactiviteit, etc.

 

Nieren

Soms zijn er situaties die extra energie vragen. Hiervoor heeft het lichaam een voorraadje reserve energie, voor die speciale noodsituaties zoals bij groei en zwangerschap, stress, verwondingen of ziekte. De (bij)nieren spelen een belangrijke rol bij het beschikbaar houden van de reserve-energie. Door het aanmaken en vrijgeven van de hormonen adrenaline en cortisol wordt o.a. glucose vrijgemaakt en komt zodoende weer energie beschikbaar in het bloed.

Wanneer de lever op een bepaald moment over onvoldoende energie beschikt, kan gebruik worden gemaakt van de voorraad reserve-energie van de nieren, door de (bij)nieren in te schakelen.

 

Reserve-energie

De reserve-energie kan gezien worden als de accu van de lever, want beschikt de lever op een bepaald moment over onvoldoende energie en voedingsstoffen, dan maakt hij gebruik van deze voorraden.

Deze reserve energie is opgebouwd uit:

• hetgeen het lichaam heeft meegekregen bij de geboorte;
• wat wordt opgenomen uit de voeding en wat wordt bijgetankt door rust/ontspanning en slapen: eetgewoonten die deze reserve-energie uitputten zijn vooral teveel eten, gebruik van grote hoeveelheden stimulerende producten, eten van grote hoeveelheden dierlijke producten en grote hoeveelheden zout/zoutrijke producten.

Als de reserve-energie is uitgeput, zal de lever hieronder lijden. Er is geen partner om bij te springen in tijden van nood. De rek is er uit en de lever kan zijn functies niet meer voldoende uitvoeren. Wanneer dit punt bereikt wordt, is per situatie en persoon anders. De een krijgt bij zijn geboorte namelijk een ‘grotere accu’ mee dan de ander en ook ieders leefstijl is anders. Toch is het ook met een ‘kleine accu’, met weinig reserve-energie, mogelijk om in goede gezondheid oud te worden. Het vraagt alleen wel wat extra aandacht om zorgvuldig om te gaan met de reserves.

 

De drie-eenheid accu

De lever krijgt zijn energie van zijn beide partners. Deze drie-eenheid is afhankelijk van elkaars functioneren en gezondheid, en dus voor jouw lichamelijke vitaliteit.

Tekenen van een lege accu zijn:

• Angsten
• Gewrichtsklachten (knieën/onderrug)
• Wallen of kringen onder ogen
• Onregelmatige menstruatie
• Osteoporose of Artrose
• Afwijkende seksuele belangstelling (te weinig of teveel zin)
• Chronische vermoeidheid
• Vroegtijdige veroudering
• Gewichtstoename of -afname
• Sterke zoutbehoefte
• Klachten die verergeren in de winter/ bij koude

 

De accu van de Lever wordt ontregeld door:

• koffie, chocolade, alcohol
• scherpe specerijen
• gebakken vetten
• woede, frustratie
• weer en wind.

 

De accu van de milt-Pancreas wordt ontregeld door:

• onregelmatig eten
• te veel, te haastig of verkeerd eten
• te veel indrukken en prikkels
• te veel mentale activiteiten
• piekeren, tobben, zorgen maken
• suiker, zetmeel, zuivel
• vochtig weer

 

De accu van de nieren worden ontregeld door:

• angst, trauma
• koffie, scherpe kruiden
• koude gerechten (ijs, rauwkost)
• stress, te hard werken
• laat naar bed gaan
• koud, vochtig weer

 

Houdt je organen dus gezond en kijk eens wat jouw leefstijl voor jou kan doen!

Let eens op wat je eet en hoe je je daarbij voelt (ervoor/tijdens/erna), houdt jezelf warm en doe aan ontspanning.

 

Wees lief voor je lever

Om je klachten te verminderen kun je eens opzoek gaan naar de oorzaak en of deze inderdaad komt door een ontregelde werking van de Lever (of de Milt-Pancreas of de Nieren).

 

Stap 1: onderzoek

Ga, naar aanleiding van alle informatie die je hier hebt kunnen lezen en wellicht ook zelf hebt opgezocht, een op onderzoek uit naar hoe jij in elkaar steekt en wat voor jou wel of niet werkt:

• welke klachten heb je?
• welk type* ben je?
• wat eet je (en is dat volgens jou type*)?

 

* Binnen de Ayurveda wordt gesproken van 3 persoonlijkheidstypes of constituties. Deze beschrijven hoe je in elkaar steekt en hoe je reageert, dus ook hoe je reageert op voedingsstoffen. Door je te verdiepen in je type kun je je voeding beter afstemmen op wat voor jou geschikt is. Even verderop beschrijf ik de 3 types heel kort.

 

Stap 2: wees bewust, kies puur

De lever wordt belast door 3 stromen gif:

• emotioneel gif
• inwendig gif
• uitwendig gif

 

⇒ Stop de toevoer van emotioneel gif

Bij emotioneel gif gaat het om negatieve energie van allerlei emoties en onverwerkte trauma’s. Het is voor iedereen verschillend hoe hiermee het beste om te gaan, maar je kunt denken aan bijvoorbeeld Mindfulness, Yoga of b.v. Coaching (gesprekstherapie).

 

⇒ Stop de toevoer van inwendig gif

Via slechte vertering in de darmen ontstaan er inwendige gifstoffen. Eet daarom, voor een gezonde darmflora, dagelijks een ruime hoeveelheid verse groenten en fruit (het liefst biologische en van het seizoen).

 

⇒ Stop de toevoer van uitwendig gif

Uitwendig gif komt via de omgeving het lichaam binnen, zoals sigarettenrook, medicijnen, luchtvervuiling, elektromagnetische straling, elektrische apparaten, bestanddelen uit voeding en via verzorgingsproducten. Deze lijst verdient wat meer uitleg:

1. Kijk kritisch naar het gebruik van medicijnen
   Gebruik je medicijnen? Lees dan zorgvuldig de bijsluiter. Informeer bij je behandelaar hoe deze op welke systemen werken en welke alternatieven er zijn. Bijvoorbeeld een ‘zogenaamd onschuldig Paracetamolletje’ kan -zeker bij frequent gebruik- voor een grote ontregeling zorgen: de lever heeft veel voedingsstoffen nodig voor deze omzetting, zoals belangrijke anti-oxidanten.
2. Rook niet en vermijd ook zoveel mogelijk ruimtes waar wordt gerookt
3. Kies voor biologisch
   Biologische producten bevatten amper resten van bestrijdingsmiddelen en geen kunstmatige toevoegingen, daarnaast zijn ze door de natuurlijke groeiwijze rijker aan voedingsstoffen.
4. Gebruik geen alcohol
   Het afbreken van alcohol kost de lever extra voedingsstoffen en energie, bovendien vermindert alcohol de opname van voedingsstoffen in de darmen.
5. Drink weinig of geen cafeïne-bevattende dranken
   Ook het afbreken van cafeïne kost veel energie en het gebruikt hierbij belangrijke voedingsstoffen. Als alternatief kan gekozen worden voor biologische cafeïne-vrije koffie, dit is iets minder belastend.
6. Gebruik weinig of geen zwarte-, groene thee, cacao of chocola
   Deze producten bevatten een op cafeïne lijkende/verwante stof. In thee zit bijvoorbeeld theïne, wat de helft minder belastend is dan cafeïne, waardoor het minder onrust geeft. Cacao/chocolade bevatten vaak veel (slechte) vetten en veel suikers, kies hier voor een biologisch zo puur mogelijk (>80%) product.
7. Vermijd bakken, roosteren, roken of frituren
   Dit is de minst gezonde bereidingswijze van voedsel omdat hierbij schadelijke stoffen kunnen vrijkomen, zoals vrije radicalen.
8. Vermijd vissoorten met hoge gehaltes aan PCB’s en/of kwik
   Er blijken een aantal vissoorten te zijn (veelal roofvissen) die een dusdanige hoeveelheid gifstoffen bevatten, dat ze de maximaal aanvaardbare inname ruimschoots overschrijden (zie voor meer informatie edf.org, zoek op 1521).
9. Lees het etiket op voedingsmiddelen
   Vermijd producten met kunstmatige toevoegingen, zoals Glutamaten (E-nummers 621-625), zoetstoffen, geur- kleur en smaakstoffen.
10. Kies voor natuurlijke huidverzorgingsproducten
    Veel verzorgingsproducten bevatten kunstmatige toevoegingen die via de huid in het bloed worden opgenomen en zo bij de lever terecht komen, zoals synthetische parfums, E-nummers, parabenen. Daarnaast bevatten ze ook vaak micro-plastics die ook zeer schadelijk zijn voor het milieu (kijk voor meer informatie eens op greenpeace.nl of milieudefensie.nl, of shop bij een natuurvoedingswinkel of -drogist).

 

Niet schrikken van alles wat hierboven is opgenoemd: het lijkt wellicht wat veel, maar ook kleine stapjes doen wonderen. Kies er 1 en begin daarmee.

Kies er bijvoorbeeld voor om 2 maanden lang geen alcohol meer te nuttigen en kijk wat dit met je doet. Of kies er voor om de komende maand iedere dag 20 minuten extra te bewegen, of juist te ontspannen, en ervaar hoe je hierop reageert. Laat 1 maand producten met toegevoegde suikers staan, of laat de koffie staan en drink iedere dag minimaal 2 liter vocht (water, kruidenthee).

Probeer. Ervaar. Iedere verandering is er 1, succes!

 

Stap 3: eet gezond en volgens je constitutie

Volgens de ayurveda is ieder mens opgebouwd uit de onderlinge relatie tussen drie fundamentele en vitale energieën (Dosha’s genoemd), met de Sanskriet namen Vata (element Lucht), Pitta (element Vuur) en Kapha (element Aarde).

Ieder type (constitutie) heeft unieke eigenschappen en deze bepalen het vermogen tot gezondheid en de manier waarop iemand reageert op omstandigheden, situaties of personen om zich heen. Dus ook hoe iemand reageert op voedsel.

De algemene kernmerken van de drie types in het kort:

• Vata heeft een tenger postuur, reageert wat nerveus en doet alles snel (praten, lopen, etc.). Is perfectionistisch van aard, slaap licht, houdt van snoepen en moet regelmatig eten.
• Pitta heeft een normaal postuur en een gemiddelde lichaamskracht met normaal uithoudingsvermogen en blozende gelaatskleur. Houdt niet van warmte, is ondernemend en ambitieus (heeft uitdagingen nodig). Is veel eisend, kritisch, zakelijke en enthousiast.
• Kapha heeft een stevige lichaamsbouw met grote lichamelijke kracht en uithoudingsvermogen. Heeft een constante energie en langzame bewegingen. Slaapt diep en ontwaakt moeizaam. Is verdraagzaam, hartelijk en vergevingsgezind. Heeft de neiging tot snel aankomen, is een emotionele eter.

Door te weten welk type jij ‘bent’ kun je je voeding hierop afstemmen, waardoor je vitaler gaat zijn omdat hierdoor de voedingsstoffen beter worden opgenomen en je lever beter kan werken.

 

Ieder type (constitutie) heeft unieke eigenschappen en de lever capaciteit van deze drie constituties is verschillend. De oeroude inzichten vanuit de Ayurveda zijn een grote hulp bij het maken van een persoonlijk energie-herstelplan, oftewel datgene als voedsel tot je nemen waarvan jij energie krijgt.

• Ben je een Vata type dan heb je een zwakke spijsvertering. Je hebt snel last van gasvorming en je spijsvertering raakt van slag bij stress en emoties. Je kunt slecht tegen koffie, (zuur) fruit, gebakken gerechten, kook, prei, ui en rauwkost. Eet liever zacht (gekookt/gestoomd) voedsel en kauw goed. Zorg voor voldoende ontspanningsmomenten en kies bijvoorbeeld voor  een sport met rustige bewegingen zoals Yoga en ga wandelen (dat is goed voor je darmperistaltiek).
• Ben je een Pitta type dan heb je een sterke spijsvertering. Je kunt veel eten, maar als je het te dol maakt gaat het je toch opspelen. Je houdt van koffie, alcohol, pittig eten, vlees, gebakken spijzen en ‘koud’ eten (rauwkost, ijs). Geniet van wat je eet, maar voel goed je grenzen. Zoek een sport die bij je past, zodat je dat wat je aan energie binnen neemt in balans is met wat je verbrand.
• Ben je een Kapha type dan heb je een langzame spijsvertering en zit je snel vol. Als je teveel eet, zal je lichaam moeite hebben om dit bij te houden en krijg je last van obstipatie, daarnaast ben je een emotionele eter en hebt dan de neiging om aan te komen. Je houdt van vette en zetmeelrijke/zoete voedingsmiddelen en zuivelproducten, dit is echter niet altijd goed voor je: pas op voor overeten. Doe dingen die je leuk vindt (zingen, dansen, creatief zijn) en kies een sport die bij je past en je plezier geeft.

Door deze informatie (over je constitutie, de werking van de lever en zijn partners en welke voedsel past bij welk type) kun jij achterhalen welke voeding goed bij je past (en welke je dus beter niet of een weinig tot je kunt nemen) en zodoende kunt kiezen voor een optimale vitaliteit.

 

Ik hoop je voldoende informatie te hebben gegeven om je blik te verruimen en je te enthousiasmeren om eens met bovenstaande kennis jezelf te bekijken. Zeker wanneer je last hebt van vage klachten, of klachten waarvan geen oorzaak of remedie is gevonden (geestelijk, emotioneel of lichamelijk).

Bedankt voor het lezen en veel succes.
Kom weer in je kracht: voel je weer vitaal!

 

 

Praktijk Je Pure Zelf: voor Coaching, Healing en Leefstijl

Om er achter te komen wat jou weer oplaadt, is het belangrijk om te weten welke verstoringen een rol spelen. Ik nodig je uit om samen met mij opzoek te gaan naar de juiste ondersteuning voor jou.

Wil je meer informatie voor een gezond leven neem dan contact met mij op. Als Holistisch coach kan ik je adviseren en ondersteunen voor een vitaal leven, bij vermoeidheidsklachten of vage lichamelijke klachten.

 

Je vind bij Je Pure Zelf ondersteuning op het gebied van:

• Holistische coaching en counseling (voor alles waar je mee zit)
• Coaching voor een Gezond leven (Voeding – Beweging – Ontspanning)
• Healing (bij lichamelijke en/of emotionele klachten via QT-A of Access Bars)

 

Wens je ondersteuning, heb je vragen of wil je een afspraak maken?

Neem contact op !

 

 

 

Deze nieuwsbrief is samengesteld met informatie uit de opleiding Holistisch Leefstijl coaching, het boek “Het energie herstelplan” van M. de Waal-Malefijt en T. Visser en het Ankertje Ayurveda.

Praktijk Je Pure Zelf is niet specifiek gespecialiseerd in Ayurveda, maar je kunt er wel terecht voor algemene gezondheidsinformatie en oefeningen m.b.t. een gezonde leefstijl (Voeding, Beweging en Ontspanning). Wens je echter meer informatie over Ayurveda dan verwijs ik je graag naar gespecialiseerde boeken, het internet of zoek een therapeut die zich heeft gespecialiseerd in de Ayurveda.